Në vitin 1995, presidenti serb Slobodan Millosheviç u vizitua nga ministri i jashtëm i atëhershëm i Norvegjisë, Bjørn Tore Godal (Ap). Tre vjet më vonë, Millosheviçi dërgon forca shtesë ushtarake në Kosovë për të luftuar separatistët shqiptarë!
Sot bëhen 25 vjet që kur aleanca e NATO-s filloi të bombardojë Jugosllavinë për t’i dhënë fund luftës në Kosovë.
Ish Kryeministri Kjell Magne Bondevik dha miratimin për të dërguar ushtarë dhe gjashtë avionë luftarakë në sulmin e NATO-s, për të ndaluar abuzimet e dhunshme të presidentit jugosllav Slobodan Millosheviç kundër shqiptarëve të Kosovës.
Diçka ndryshe nga nisma e Jens Stoltenberg për bombardimin norvegjez të Libisë shumë vite më vonë, vendimi në 1999 u mor pas shqyrtimit të plotë në qeveri dhe Storting – ku të gjithë, përfshirë SV, thanë po.
Ju konsideroheni njeri i paqes, por keni qenë kryeministër kur Norvegjia dërgoi avionë dhe ushtarë në luftën e NATO-s kundër Jugosllavisë në vitin 1999, edhe pa mandat nga OKB-ja, çfarë mendimesh keni për të sot?
“Është e vërtetë që ka ndodhur pa një rezolutë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, por ne ende besojmë në atë kohë, se nuk ishte në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare. Sfond për këtë ishin rezolutat në OKB, raporti i Sekretarit të Përgjithshëm më 6 tetor 1998 për mospërputhjen e Millosheviqit me rezolutën dhe një deklaratë e Presidentit të Këshillit të Sigurimit në të njëjtën ditë. Ishin të gjitha këto elemente të besueshme si një bazë sipas ligjit ndërkombëtar për të shkuar në këtë luftë, thotë ai për ABC nyheter!
Sulmi i NATO-s ishte operacioni më i madh ushtarak në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore dhe i pari në praktikën e NATO-s për të sulmuar shtetet sovrane.
Më së shumti morën pjesë mbi 1100 avionë. U hodhën bomba dhe bomba thërrmuese të panumërta dhe Jugosllavia u sulmua nga deti me mbi 200 raketa lundrimi.
NATO, ndër të tjera, gjeti si një objektiv legjitim të bombës, “NRK” jugosllave, shtëpinë e transmetimit në Beograd. Aty u vranë 16 punonjës.
“Natyrisht, në sfondin e abuzimeve të Presidentit Millosheviç ndaj popullatës shqiptare të Konovë ne shkuam në luftë. Ne u përpoqëm shumë herë, jo më pak përmes Knut Vollebek, i cili ishte kreu i OSBE-së, ta detyronim atë të ndalonte abuzimet dhe t’i detyronte forcat serbe të tërhiqnin forcat pa ndërhyrje ushtarake”, shpjegon Kjell Magne Bondevik.
Bondeviku përkujton se Millosheviçi nuk i plotësoi kërkesat tona për t’i lënë shqiptarët të qetë.
“Kështu që Knut Vollebæk, i cili është gjithashtu një njeri i paqes, erdhi tek unë pas udhëtimeve të panumërta në Beograd dhe më tha “Kjell Magne, nuk mendoj se mund ta menaxhojmë këtë me mjete paqësore”.
Fakti që Knut Vollebæk ushtronte kryesimin norvegjez të OSBE-së do të thoshte se qeveria norvegjeze ishte shumë afër luftës kundër Jugosllavisë.
“Ai u përpoq për një kohë të gjatë që ta bindë Millosheviqin që të ndalojë abuzimet e tij, për atë që ne menduam se ishte pothuajse spastrim etnik, thotë Bondevik.
“Pikërisht atëherë Millosheviqi i tha Knutit fjalët e famshme: Ne i kemi dalë më parë Stalinit dhe Brezhnevit dhe duhet të jemi në gjendje t’i rezistojmë edhe Vollebekut! Ishte një kompani në të cilën përfundoi Knut.
Në vitin 1999, Kjell Magne Bondevik refuzon ta quan atë që ndodhi nga ana e NATO-s dhe Norvegjisë një luftë kundër Serbisë. Kjo ka ndryshuar.
“Unë e bëra këtë bazuar në interpretimin e shërbimit civil të së drejtës ndërkombëtare, dhe e quajta atë si një veprim të armatosur. Nga pamja e jashtme, ajo u perceptua si banalizëm, kështu që e përshtata gjuhën me luftën, thotë Bondevik.
A e shihni në prapaskenë si një vendim të drejtë për të shkuar në këtë luftë?
“Po,sepse në Kosovë muarën fund abuzimet dhe më pas Kosova u bë shtet i pavarur dhe demokratik”, thotë Bondevik.
