Përqindja e punëtorëve që fitojnë vetëm pagën minimale është më e lartë se 10 për qind në një numër vendesh në të gjithë Evropën.
Euronews Business i hedh një vështrim më të afërt të dhënave.
Ky vit shënon një hap të rëndësishëm drejt përmirësimit të kushteve të punës dhe të jetesës në vendet anëtare të Bashkimit Evropian, sepse direktiva e re e BE-së për pagat minimale duhet të bëhet ligjore deri më 15 nëntor të këtij viti.
Nuk ka pagë minimale në pesë vende të BE-së
Njëzet e dy nga 27 shtetet anëtare të BE-së kanë një pagë minimale kombëtare. Danimarka, Italia, Austria, Finlanda dhe Suedia nuk kanë këtë. Qipro prezantoi një në fillim të vitit të kaluar.
Midis dhjetë vendeve kandidate dhe kandidatët potencial, tetë kanë një pagë minimale kombëtare. Mali i Zi, Moldavia, Maqedonia e Veriut, Gjeorgjia, Shqipëria, Serbia, Turqia dhe Ukraina kanë të gjitha ndërsa nuk e ka Bosnja dhe Hercegovina.
Megjithëse mediumi evropian e ka futur Kosovën në listën e vendeve që nuk ka pagë minimale, ajo në vendin tonë është 264 euro.
Vendet anëtare të Asociacionit Evropian të Tregtisë së Lirë (EFTA) – Norvegjia, Zvicra dhe Islanda nuk kanë pagë minimale kombëtare.
Ku është paga minimale bruto nën 1000 euro
Pagat minimale në vendet e BE-së ndryshojnë shumë, ku pagat minimale mujore bruto që aktualisht ndryshojnë nga 477 euro në Bullgari në 2571 euro në muaj në Luksemburg.
Paga minimale është më shumë se 2000 euro në Luksemburg, Irlandë, Holandë dhe Gjermani, ndërsa shifra në Francë është 1,767 euro dhe 1,323 euro në Spanjë.
Pagë minimale nën 1000 euro kanë 14 nga 22 shtetet anëtare ku ka një pagë minimale kombëtare.
Shifra ndryshon nga 360 euro në Maqedoninë e Veriut deri në 613 euro në Turqi midis vendeve kandidate dhe kandidate potenciale.
Bullgaria (477 euro) ka një pagë minimale më të ulët se Turqia, Serbia dhe Mali i Zi, të cilat të gjitha janë vende kandidate.
Ndryshimet më të vogla shihen në PPS
Ndryshimet në pagat minimale janë dukshëm më të vogla në standardin e fuqisë blerëse (PPS), i cili ofron një krahasim më të drejtë.
PPS është një “njësi e monedhës artificiale” e përcaktuar nga Eurostat, bazuar në diferencat e nivelit të çmimeve midis vendeve. Një njësi PPS mund të blejë teorikisht të njëjtën sasi mallrash dhe shërbimesh në çdo vend.
Paga minimale, e rregulluar për PPS, aktualisht ndryshon nga 542 euro në Shqipëri në 1,883 euro në Gjermani.
Përveç Gjermanisë, kjo shifër ishte mbi 1250 euro në Luksemburg, Holandë, Belgjikë, Francë, Irlandë, Poloni, Slloveni dhe Spanjë.
Çekia, Sllovakia, Estonia, Letonia dhe Bullgaria kanë pagën minimale më të ulët në PSS midis vendeve të BE-së me një pagë minimale në PPS nën 1000 euro.
Disa vende kandidate si Turqia, Serbia dhe Mali i Zi kishin nivele më të larta pagash se vendet e BE-së si Estonia, Letonia dhe Bullgaria, por shifra ishte ende nën 1000 euro për të gjitha vendet kandidate dhe kandidate potenciale, për të cilat ka të dhëna.
Përqindja e pagave minimale
Përqindja e punonjësve që fitojnë pagën minimale ndryshon ndjeshëm.
Paga minimale është e rëndësishme në disa vende ku ka më shumë njerëz në pjesën e ulët të shkallës së të ardhurave krahasuar me vende të tjera.
Të dhënat bazohen në shifrat e vitit 2018, i cili ishte viti i fundit për të cilin disponohen të dhënat e të ardhurave.
Pra, në vitin 2018, përqindja e punonjësve që paguhen më pak se 105 për qind e pagës minimale kombëtare ishte mbi 10 për qind në pesë vende të BE-së.
Ato ishin Sllovenia (15.2 për qind), Bullgaria (14.1 për qind), Rumania (13.3 për qind), Polonia (12.1 për qind) dhe Franca (11.6 për qind).
Ky raport ishte gjithashtu mbi 5 për qind në dhjetë anëtarë të BE-së, përfshirë Gjermaninë (6.6 për qind).
Si të vendosni një pagë minimale të përshtatshme?
Nuk është e lehtë të përcaktosh një pagë minimale të përshtatshme.
“Për këtë qëllim, shtetet anëtare mund të përdorin vlera referuese treguese të përdorura zakonisht në nivel ndërkombëtar, si 60 për qind e pagës mesatare bruto dhe 50 për qind e pagës ‘median’ (çdo katër muaj) bruto, dhe/ose vlera referuese treguese të përdorura në nivel kombëtar”, shkruan në direktivën e BE-së.
Shifrat për vitin 2022 tregojnë se shumë vende evropiane kishin raporte më të ulëta se ky nivel.
Raporti i pagës minimale ndaj pagës mesatare
Raporti i pagës minimale ndaj pagës mesatare është një tjetër tregues i dobishëm që tregon statusin e pagave minimale.
Në vitin 2022, pagat minimale përfaqësonin më pak se 50 për qind të pagave mesatare në dhjetë vende të BE-së sipas Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).
Ato përfshinin Spanjën, Hungarinë, Irlandën, Kroacinë, Lituaninë, Holandën, Çekinë, Estoninë, Belgjikën dhe Letoninë.
Ky raport ishte mbi 60 për qind vetëm në tre shtete anëtare si Portugalia (66.3 për qind), Sllovenia (61.7 për qind) dhe Franca (60.9 për qind).
Turqia, vend kandidat, kishte një raport prej 65.2 për qind në këtë tregues.
“Këto raporte mund të jenë të çuditshme kur ato interpretohen shumë literalisht”, paralajmëron Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO) pasi pagat minimale janë relativisht të larta në disa vende, për shembull në Francë.
E rëndësishme të përshtaten rregullisht pagat minimale
Pagat minimale reale ranë në shumicën e vendeve anëtare të BE-së kur inflacioni arriti nivelet më të larta në vitin 2022.
OECD bën thirrje për rishikime të rregullta për të mbrojtur standardin e jetesës së punëtorëve me pagë të ulët.
“Është e rëndësishme që pagat minimale ligjore të përshtaten rregullisht”, thuhet në raportin e OECD “Pagat minimale në kohë inflacioni në rritje”.
Direktiva e BE-së synon të vendosë një kornizë për përshtatshmërinë e pagave minimale ligjore, promovimin e negociatave kolektive për përcaktimin e pagave dhe rritja e qasjes efektive të punëtorëve në të drejtat e tyre për mbrojtjen e pagës minimale.
