Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha se përsëritja e marrëveshjes së migracionit Itali-Shqipëri nuk ishte “një zgjidhje” dhe do të sillte shqetësime për të drejtat e njeriut, në një intervistë në Euractiv
Nëse qendra riatdhesimi të ngjashme me ato në Shqipëri mund të ndërtohen në vende të tjera të Ballkanit Perëndimor, “si mund të sigurohemi që të drejtat e individëve të burgosur të respektohen?” Kurti pyeti, duke theksuar se këto qendra do të rëndojnë “në ndërgjegjen e qytetarëve të Ballkanit dhe atyre të Bashkimit Evropian.
“Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen shprehu kohët e fundit mbështetje për “idenë e zhvillimit të qendrave të kthimit jashtë BE-së”, duke përmendur marrëveshjen e transferimit midis Italisë dhe Shqipërisë si një shembull për të “mësuar nga kjo përvojë.” Një gjykatë italiane urdhëroi të premten që 12 emigrantët e dërguar në Shqipëri sipas marrëveshjes do të kthehen në Itali.
“Pranimi i përkohshëm i refugjatëve nëse e kërkon urgjenca është, natyrisht, gjithmonë i mundur”, ka nuancuar Kurti, por ai e hodhi poshtë me vendosmëri idenë e përsëritjes së modelit italian. Po flasim për qenie njerëzore që ndaj të cilëve duhet të ketë kujdes”, theksoi ai.
Pasi Kabuli ra në duart e Talibanëve më 15 gusht 2021, Kosova – si Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut – priti disa qindra afganë të evakuuar nga ushtria amerikane, duke i strehuar në bazat e NATO-s përpara se të zhvendoseshin në vende të ndryshme perëndimore.
Ndjekja e integrimit evropian
Nga 1 janari 2024, Kosova përfiton nga liberalizimi i vizave me BE-në dhe Kurti u shpreh i kënaqur që hapja e kufijve evropianë për qytetarët e Kosovës nuk ka sjellë një valë masive largimesh nga vendi i tij.
Vlerësimet sugjerojnë se rreth 800,000 njerëz nga Kosova jetojnë brenda BE-së, ndërsa rezultatet e regjistrimit të publikuar këtë verë tregojnë se popullsia e vendit të vogël ka rënë në 1.6 milionë, nga 1.8 milionë një dekadë më parë.
“Diaspora jonë e madhe ndjen mall për shtëpinë dhe është e lëvizshme”, tha Kurti, duke shprehur shpresën se emigrantët do të kthehen për të kontribuar në zhvillimin e Kosovës, veçanërisht kur ajo ndjek anëtarësimin në BE.
Kryeministrja përshëndeti gjithashtu angazhimin e von der Leyen për të përshpejtuar integrimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor, siç e përsëriti ajo gjatë një takimi të Procesit të Berlinit më 14 tetor, megjithëse negociatat me Serbinë kanë ngecur prej muajsh.
“Të bësh zgjerimin një objektiv prioritar është përgjigja më e mirë ndaj atyre që kërkojnë të thyejnë sigurinë dhe unitetin e Evropës”, shpjegoi Kurti, duke iu referuar kërcënimit të paraqitur nga “presidenti despotik Putin”.
Negociatat me Serbinë kanë ngecur
Megjithatë, “është e rëndësishme që bashkëpunimi midis vendeve të BE-së dhe Serbisë të mos vijë në kurriz të demokracisë në atë vend apo të sigurisë në Ballkanin Perëndimor,” shtoi ai.
“Ne po llogarisim që Franca dhe Gjermania t’ia bëjnë të qartë Beogradit se bashkëpunimi ekonomik nuk do të thotë të japësh një çek të bardhë për të shkelur të drejtat e njeriut, për të ngacmuar fqinjët e saj dhe për të manipuluar zgjedhjet.”
Gati një vit më parë, qindra mijëra njerëz dolën në rrugë në qytetet kryesore të Serbisë për të protestuar kundër parregullsive në zgjedhjet parlamentare dhe komunale të 17 dhjetorit 2023, me OSBE-në duke vënë në dukje “blerje votash” dhe “mbushje kutish”.
Megjithatë, më 19 korrik, kancelari gjerman Olaf Scholz vizitoi Beogradin për të dëshmuar nënshkrimin e një marrëveshjeje për furnizimin me litium serb në BE. Disa ditë më vonë, më 29 gusht, presidenti francez Emmanuel Macron konfirmoi shitjen e dymbëdhjetë avionëve luftarakë Rafale ushtrisë serbe.
Beogradi, nga ana e tij, po denoncon atë që ai e përshkruan si diskriminim të 100,000 serbëve që jetojnë ende në Kosovë, ndërsa Prishtina ka bërë përpjekje për të çmontuar institucionet ende të varura nga Beogradi, siç janë sistemi postar, shkollat dhe sistemi shëndetësor. si një mënyrë për të shkëputur lidhjet e pakicës me Serbinë.
“Unë po luftoj kriminalitetin që rrënon zonat serbe në veri dhe tashmë kemi mbyllur 18 rrugë ilegale nga Kosova për në Serbi”, shpjegoi Kurti.
“Nëse dikush priste që unë të bëhem kryeministër dhe ato rrugë të paligjshme do të vazhdonin, atëherë ata nuk më njihnin vërtet.”
Ndërsa Kosova mbetet i vetmi shtet i Ballkanit Perëndimor që nuk ka marrë statusin zyrtar kandidat për integrim në BE, dhe me pesë vende të BE-së që ende nuk e njohin pavarësinë e saj (Qipro, Spanja, Greqia, Rumania, Sllovakia), qeveria e Prishtinës së fundi riautorizoi importin e mallrave serbe në territorin e saj.
“Kjo do t’i ndihmojë vendet e rajonit të afrohen më shumë me njëri-tjetrin dhe me BE-në,” shpjegoi për Euractiv në atë kohë Manuel Sarrazin, i dërguari gjerman për Ballkanin Perëndimor.
