Analisti malazezo-boshnjak Andrej Nikolaidis ka bërë një përshkrim të disa ngjarjeve që kanë ndodhur së fundmi në Mal të Zi, gjatë pikur të turizmit atje.
Sipas tij ngjarja në Budva kur një shtetas austriak me origjinë serbe ka derdhur alkool mbi një grua me veshje islame nuk ngjalli asnjë reagim. Ai u dënua me vetëm 250 euro dhe u la i lirë. Madje mori edhe reagime pozitive për veprimin e bërë
Nikoladis ka bërë një krahasim të thjeshtë me një ngjarje tjetër që ka ndodhur në plazhin e vogël të Ulqinit, kur një grup siç thotë ai kosovarësh ka fyer me disa këngë një serb aty. Reagimet e serbëve për rastin e dytë ishin të rënda, ndryshe nga rasti i parë i Budvas, kur veprimi ndaj gruas me hixhab në njëfarë forme u duartrokit.
Analisti pyet se si do të ndihen serbët që ishin në plazhin e vogël me atë rast.
“Në Plazhin e vogël të Ulqinit ata vendosën t’i trajtojnë serbët me urrejtje atë që i ndodhi një gruaje nga Katari në Budva. Si duhet të ndihen serbët që ishin në plazhin e vogël me atë rast?”
Analisti thotë se një pjesë e rëndësishme e historisë së këtyre sulmeve (kur bëhet fjalë për sulmuesit serbë) të urrejtjes kalon nën radar. Ky burrë nga Budva ka takuar muslimanët gjatë gjithë jetës së tij në Austri.
“Pse vendosi të sulmojë vetëm në Budva? Sepse ai lexonte dhe besonte se Budva ishte “çliruar” dhe e tija, se ai ishte atje në mesin e njerëzve të tij dhe se mund të bënte atë që kishte dashur gjithmonë të bënte atje”.
Ky është shkrimi i plotë i analistit Andrej Nikolaidis
Çfarë kanë të përbashkët sulmi ndaj një gruaje nga Katari në Budva dhe sulmi ndaj serbëve në plazhin e vogël në Ulqin?
Le të kujtojmë. Në Budva, një i ri për të cilin raportohet se ishte shtetas austriak me origjinë serbe, ka derdhur alkool mbi një grua të veshur me hixhab. Në Ulqin, një grup turistësh, ende nuk është përcaktuar nëse janë nga Kosova apo nga diaspora shqiptare, ka sharë serbët me këngë.
Urrejtje. Kjo është ajo që ato ngjarje kanë të përbashkët. Por jo vetëm kaq…
Le të shohim, për një moment, anatominë e të dy incidenteve të tmerrshme. Së pari, Budva.
Një familje nga Katari – gruaja, burri dhe fëmijët – po ecin në trotuar. Gruaja, siç thamë, mban hixhab.
Në ballkonin e banesës, poshtë së cilës po kalon i riu. Siç thonë: ku ka, derdhet. Një i ri derdh alkool mbi një grua që e sheh për herë të parë në jetën e tij. Por ai e urren aq shumë sa ndjen nevojën për ta poshtëruar publikisht. Më shumë se kaq: për ta poshtëruar para fëmijëve.
Familja, mësojmë më tej, dukshëm e mërzitur shkon në polici.
Më pas në skenë hyn gjyqësori legjendar malazez. Smrad pagoi 250 euro, mos harroni, “sjellje të pafytyrë dhe të pamatur në një vend publik”. Më pas ai u lirua. Nëse ai dëshiron të drejtojë një bakall apo kasap në periferi të Vjenës ose në Klagenfurt, ai mund t’u derdhë birrë myslimanëve dy ose tre herë në ditë, çdo ditë deri në fund të pushimeve verore. Kushton para, por siç thonë: pasioni paguhet.
Nëse është fillestar, mund ta regjistrojë dhe ta publikojë në rrjetet sociale. Dhe shpërblehu me mijëra pëlqime për punën tuaj të videos.
Ky kontribut shëtitës dhe i pakundërshtueshëm pretendon se njeriu nuk është një kafshë që mendon, por vetëm një bishë e keqe, ai do të shkojë në shtëpi në Austri me humor të mirë. Me miqtë e tij, që janë si ai, netët e dehur do të rrëfejë me të qeshura të shfrenuara sesi poshtëroi një “turke” në Budva. Nuk do ta përsërisë atë që bëri në Austri, sepse atje nuk do t’i ikte me 250 euro.
Gruaja që ai u përpoq ta çnjerëzonte, gruaja që ai poshtëroi dhe ofendoi do të shkojë në shtëpi e zemëruar dhe e lënduar. As ajo dhe as fëmijët e saj nuk do ta harrojnë kurrë të keqen që iu bë. Burri i saj do ta ndiejë poshtërimin për një kohë të gjatë. Dhe pyes veten nëse ai duhet të kishte vepruar ndryshe. A duhet të shkojmë direkt në banesën e sulmuesit në vend që të shkojmë në polici?
Ajo që gjyqësori malazez e karakterizoi si “sjellje të pafytyrë dhe të pamatur në një vend publik” është në fakt një shembull tekstual i një krimi të urrejtjes. Krimi i urrejtjes, nëse ka një gjë të tillë.
Sulmi i kryer nga ajo qese me prezervativë të përdorur ishte llogaritur për të poshtëruar sa më shumë viktimën. Motivi i vetëm i sulmit është se ajo është muslimane.
Një grup djemsh që ngjajnë në çdo gjë me atë të Budvës, kështu që gjithçka që u tha më lart për të vlen edhe për ta, përveçse mendimet e tyre të paartikuluara, të dështuara, pa dyshim, në një gjuhë tjetër, në Plazhin e vogël të Ulqinit ata vendosën t’i trajtojnë serbët me urrejtje atë që i ndodhi një gruaje nga Katari në Budva. Si duhet të ndihen serbët që ishin në plazhin e vogël me atë rast?
Apo serbët e Ulqinit që jetojnë atje? Turizmi nuk nënkupton shërbimin e tërbimit nacionalist. Fakti që keni paguar për një apartament në asnjë vend të botës nuk ju jep të drejtë të ofendoni turistët dhe nikoqirët e tjerë.
Nuk e dimë identitetin e autorëve, sepse drejtësia legjendare malazeze nuk e ka shpallur ende vendimin e saj, e cila, më lejoni të hamendësoj, nuk do të shohë elementet e veprës penale në procedimin e tyre: siç nuk i ka parë as në Budva ose në Tivar, ku një burrë i përzuri muslimanët nga plazhi me shpjegimin se i urren ata.
Sipas prokurorisë tonë, e gjitha është kundërvajtje. Në fund të fundit, sipas prokurorisë sonë, është vepër penale edhe kur një pedofil dhunon seksualisht fëmijët në një vend publik.
Jo. Shkelja është kur vozit 70 ku kufiri është 50. Ajo për të cilën po flasim janë, edhe një herë, akte urrejtjeje, të llogaritura për të poshtëruar publikisht ata kundër të cilëve janë kryer.
Një pjesë e rëndësishme e historisë së këtyre sulmeve të urrejtjes kalon nën radar. Ky burrë nga Budva ka takuar muslimanët gjatë gjithë jetës së tij në Austri. Pse vendosi të sulmojë vetëm në Budva? Sepse ai lexonte dhe besonte se Budva ishte “çliruar” dhe e tija, se ai ishte atje në mesin e njerëzve të tij dhe se mund të bënte atë që kishte dashur gjithmonë të bënte atje.
Dhe sido që të jetë, spiralja e urrejtjes vazhdoi.
Nuk kaluan dy ditë dhe një shpirt i afërt vari një poster të madh të Ratko Mlladiqit në shtëpinë në Bojana, për të ofenduar çdo musliman që e pa.
Nëse do të kishte shtet Mali i Zi, detyra e saj do të ishte t’u shpjegonte të gjithëve (dhe “Rektorit Bozhoviq”) në mënyrë shumë plastike, që të mos harrojnë kurrë, se Mali i Zi është shteti i të gjithë qytetarëve të tij, që do të thotë e myslimanëve dhe serbëve. Dhe se urrejtja që ata ndjejnë privatisht në këtë vend nuk duhet të shprehet publikisht.
Dhe çfarë do të thotë Mali i Zi civil? Do të thotë se Islami është pjesë përbërëse e identitetit të Malit të Zi të sotëm, sikurse është edhe Serbia. Ashtu si malazezët, shqiptarët, boshnjakët dhe kroatët, ashtu si ortodoksia dhe katolicizmi.
Mali i Zi nuk ka identitet monolit. Identiteti i saj, si me identitetet, është shumë kompleks dhe mjaft fluid.
Zhurmat për “Malin e Zi tradicional të bazuar në vlerat e Petroviqit”, në të cilin islami ishte armik dhe kishte një të vërtetë shtetërore dhe një kishë ortodokse shtetërore, janë trumbetime të krahut të djathtë – të paarritshme dhe të rrezikshme.
Së fundi, më e rëndësishmja nga të gjitha… Në rastet e identiteteve komplekse, si ai i Malit të Zi, dhe vërshimet e urrejtjes siç ndodhi në Budva dhe Ulqin, dënimi i shpejtë dhe i qartë nga komuniteti lokal, të ashtuquajturit njerëz të zakonshëm, është jashtëzakonisht i rëndësishëm. Një fqinj, si të thuash. Një reagim që e bën të qartë se urrejtja nuk ka vend.
Mungoi ai reagim.
