Revista Time ka publikuar disa dokumente sekrete amerikane ku flitet për për zhvillimet në Ballkanin Perëndimor e me theks të vecantë për Kosovën.
Aty flitet për sulmin e Banjskë dhe lëvizjet e Serbisë përgjat kufirit me Kosovën.
Me poshtë gazeta10 ju sjell një pjesë të dokumenteve sekrete ku flitet për zhvillimet në Kosovës para dhe pas sulmit në Banjskë:
Pasditen e 27 shtatorit, një ekspert i Ballkanit në Shtëpinë e Bardhë mori një telefonatë shqetësuese nga një agjenci e inteligjencës amerikane. Forcat serbe po grumbulloheshin përgjatë gjatësisë së kufirit të vendit të tyre me Kosovën, ku NATO ka mbajtur një paqe të pakëndshme që nga lufta e përgjakshme e shkëputjes në vitin 1999. Tri ditë më parë, më shumë se dy duzina serbë të armatosur kishin vrarë një oficer policie kosovar në një sulm. Tani Serbia po vendoste armatim të rëndë dhe trupa. “Ne ishim shumë të shqetësuar se Serbia mund të përgatitej për të nisur një pushtim ushtarak,” thotë një zyrtar i Këshillit të Sigurisë Kombëtare (NSC).
Pyetja ishte çfarë të bëhej për këtë. Muaj të tensioneve në rritje në një cep të largët të Evropës Juglindore nuk kishin marrë shumë vëmendje në media. Përpjekjet diplomatike të Britanisë së Madhe, Italisë dhe vendeve të tjera me trupa në terren në Kosovë nuk kishin arritur të qetësonin situatën. Në Uashington, vëmendja u përqendrua te kaosi në Kongres; në pjesën më të madhe të Evropës, prioriteti kryesor ishte ndarja e mbështetjes së vazhdueshme për Ukrainën. Kështu, si pjesë e një përpjekjeje për t’i bërë presion Serbisë që të tërhiqet, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i SHBA-së, Jake Sullivan miratoi një kërkesë nga ekipi i tij në Evropë për të deklasifikuar elementët e grumbullimit serb për publikim, shkruan revista Time.
Drejtoria e Inteligjencës NSC redaktoi detajet sekrete të grumbullimit për të errësuar burimet dhe metodat pas inteligjencës. Më pas e dërgoi kërkesën në zyrën e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare (ODNI) në Virxhinia Veriore përmes emailit të klasifikuar. Më 29 shtator, pas një përleshjeje dyditore për të pastruar deklasifikimin, zëdhënësi i NSC John Kirby thirri një telefonatë të paplanifikuar të Zoom me anëtarët e trupit të shtypit të Shtëpisë së Bardhë. Kirby dha informacione të reja për sulmin e 24 shtatorit ndaj oficerit të policisë kosovare dhe dha lajmin për dislokimin e fundit serb, duke zbuluar se ai përfshinte artileri të avancuar, tanke dhe njësi të mekanizuara të këmbësorisë. Ndërsa mbulimi u rrit, vendet evropiane iu bashkuan SHBA-së në ushtrimin e presionit të ri diplomatik ndaj serbëve dhe Britania e Madhe njoftoi një dislokim shtesë të trupave në Kosovë. Brenda pak ditësh, trupat serbe po tërhiqeshin.
“Deklasifikimi dhe lirimi i lëvizjeve të trupave serbe është një shembull i një qasjeje të re të Shtëpisë së Bardhë për përdorimin e inteligjencës që është rritur nga reagimi i SHBA-së ndaj luftës në Ukrainë. Duke filluar nga vjeshta e vitit 2021, ndërsa spiunët amerikanë u bindën se Rusia po përgatitej të pushtonte, Sullivan punoi me Drejtorin e Inteligjencës Kombëtare, Avril Haines dhe drejtorin e CIA-s, Ëilliam Burns, për të “ulësuar” detajet e klasifikuara të lëvizjeve të Moskës. “Ne ishim ulur në këtë informacion shqetësues,” thotë Maher Bitar, koordinator i NSC për inteligjencën dhe politikën e mbrojtjes, “dhe ne duhej të dilnim përpara se çfarë do të bënin rusët.””, thuhet në këto dokumente të publikuara në reviten Time.
Më shumë se dy vjet më vonë, Shtëpia e Bardhë ka ndërtuar një program të gjerë për të ndarë sekretet kur i shërben qëllimeve strategjike. Rreth një herë në javë, zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë shohin inteligjencë që duan t’i bëjnë publike dhe të marrin miratimin nga Sullivan për ta provuar, thonë për TIME më shumë se një duzinë zyrtarë aktualë dhe ish të Shtëpisë së Bardhë dhe të sigurisë kombëtare. Zyrtarët e inteligjencës në NSC i dërgojnë kërkesa ODNI-së, e cila i përpunon ato, duke rënë dakord për një gjuhë të pastër me ata që krijuan sekretet në fillim.
“Vendimi përfundimtar nëse do të ndizet drita jeshile apo e kuqe një pjesë e caktuar e informacionit varet nga profesionistët në komunitetin e inteligjencës,” thotë Sullivan.
