Mbrëmjen e së martës, shumica në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës ka votuar për pranimin e shtetit të Kosovës në Këshillin e Evropës. Në opinion thuhet se Kosova i plotëson të gjitha kërkesat për anëtarësim. Një vendim përfundimtar do të merret nga Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës në maj. Kosova mund të bëhet shteti i 47-të anëtar i Këshillit të Evropës këtë pranverë. Qeveria e Kosovës më herët kishte zbatuar një vendim të Gjykatës Kushtetuese për të marrë pëlqimin e evropianëve të tjerë. Kjo përfshinte kthimin e 24 hektarëve tokë në Manastirin e famshëm të Deçanit. Më herët kryeministri Albin Kurti e kishte përjashtuar vazhdimisht zbatimin e këtij vendimi, por në fund u dorëzua, shkruan Der Standard, transmeton Bota sot.
Me anëtarësimin në Këshillin e Evropës, kosovarët mund t’i sjellin shqetësimet e tyre ligjore edhe në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (GJEDNJ) me seli në Strasburg. Dora Bakojanis, ish-ministre e jashtme greke dhe motra e kryeministrit aktual grek Kyriakos Mitsotakis, paraqiti një raport mbi sundimin e ligjit në Kosovë përpara votimit të së martës. Edhe pse Greqia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, bashkëpunimi mes dy shteteve tani është shumë i mirë.
Tema e shoqatës së komunitetit
Disa folës theksuan gjatë debatit të së martës se po ashtu po i bëjnë thirrje Kosovës që të krijojë një asociacion të komunave serbe. Ky asociacion i komunitetit ishte vendosur tashmë në një marrëveshje të BE-së në 2013. Një draft i statutit të shoqatës komunale do të dorëzohet edhe në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës. Kurti shpesh është shprehur kundër asociacionit të komunitetit, por kjo mund të jetë një pikë qendrore në mbrojtjen e Kosovës nga “zgjidhjet” e tjera.
Nëse kandidati për president të SHBA-së, Donald Trump, rikthehet në pushtet, përfaqësuesit e SHBA-së mund të sjellin edhe një herë shkëmbimin territorial, të cilin presidenti serb Aleksandar Vuçiç e promovoi në veçanti disa vite më parë. Ideja ishte që veriu i Kosovës, ku jetojnë shumë serbë, të ndahej nga Kosova dhe t’i aneksohej Serbisë. Ky shkëmbim territoresh konsiderohet jashtëzakonisht i rrezikshëm sepse do të krijonte kufij të bazuar në kritere etnike dhe kjo mund të çojë më pas në nacionalistët që të kërkojnë që kufijtë e mëtejshëm në Ballkan të përcaktohen në bazë të kritereve etnike. Kjo mund të shkaktojë dhunë masive në rajon.
Një rikthim i mundshëm i Trump, i cili është në interes të qeverisë serbe, mund të zvogëlojë gjithashtu pozitën e NATO-s në Kosovë, ku janë stacionuar ushtarët e KFOR-it të udhëhequr nga NATO. Ushtarët e KFOR-it garantojnë sigurinë në Kosovë. Megjithatë, në maj të vitit të kaluar ata vetë u bënë cak i sulmeve të nacionalistëve serbë në veri të Kosovës. Disa ushtarë u plagosën rëndë. Situata është konsideruar veçanërisht e brishtë, veçanërisht që nga sulmi terrorist i milicive serbe ndaj policisë së Kosovës në shtator të vitit 2023. Një oficer policie humbi jetën në sulmin terrorist. Policia e Kosovës ka konfiskuar një arsenal të madh armësh, përfshirë automjete të blinduara, të cilat ishin kontrabanduar ilegalisht në Kosovë nga Serbia.
Marshim kërcënues
Për shkak të sulmit terrorist, pasiguri po shkaktojnë edhe tanket dhe helikopterët që Serbia i solli në kufirin e Kosovës për stërvitje ushtarake në fillim të javës. Serbia dëshiron ta pengojë Kosovën që të anëtarësohet në Këshillin e Evropës. Partia Serbe e Kosovës Lista Srpska, e cila udhëhiqet nga Serbia, kohët e fundit njoftoi se do të bojkotonte një referendum përmes të cilit kryetarët shqiptarë në komunat me shumicë serbe në veri mund të hiqen në mënyrë që të zgjidhen kandidatët serbë si kryetarë komunash.
Shqiptarët u bënë kryetarë komunash vetëm sepse qeveria serbe u kërkoi serbëve në Kosovë që të bojkotojnë zgjedhjet. Fakti që, për shkak të udhëzimeve nga Beogradi, serbët nuk janë më të përfaqësuar në institucionet e Kosovës si policia apo gjyqësori, paraqet një vakum të rrezikshëm. Qeveria serbe mund të argumentojë në të ardhmen se serbët në veri nuk janë të përfaqësuar në institucionet kosovare Shteti i Kosovës është i integruar dhe për këtë arsye ndarja e Kosovës është legjitime bazuar në “faktet në terren”. Megjithatë, përmes krijimit të asociacionit të komunitetit, ky vakum mund të mbyllet sërish dhe përpjekjet për të vënë në pikëpyetje integritetin territorial të Kosovës do të frenohen.
Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës para kthimit të mundshëm të Donald Trump si President i SHBA-së duhet të nënvizojë edhe një herë shtetësinë e Kosovës. Serbia ende nuk e ka njohur këtë shtet dhe ende po përpiqet ta luftojë këtë shtet në nivel ndërkombëtar. Ai mbështetet nga Rusia dhe Kina. Brenda Evropës, qeveria hungareze në veçanti mbështet qeverinë serbe. Megjithatë, Komiteti për Çështje Ligjore i Këshillit të Evropës tani ka miratuar një opinion ku thuhet se “Kosova është një ‘shtet evropian’ në kuptim të nenit 4 të Statutit të Këshillit të Evropës dhe kritereve të shtetësisë sipas së drejtës ndërkombëtare”.
