Një familje në Tiranë paguan çdo muaj 480 lekë taksë për pastrimin e mbetjeve. Sipas të dhënave nga Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile, popullsia e Tiranës më 1 janar 2023 llogaritet në 875,529 banorë.
Buxheti që Bashkia mbledh nga tarifa e pastrimit po vjen çdo vit në rritje, vitin e kaluar vetëm nga taksapaguesit familjarë u arkëtuan 815.4 milionë lekë (rreth 7.3 milionë euro).
Parashikimet buxhetore tregojnë se institucioni synon që të mbledhë çdo vit më shumë para për pastrimin, duke arritur deri në rreth 25 milionë euro nga të gjithë subjektet në vitin 2026.
Vëzhgimi në terren dhe bisedat me qytetarët tregojnë se këto miliona euro nuk janë kthyer në shërbim cilësor të pastrimit. Situata me mbetjet paraqitet shqetësuese si në zonat pranë qëndres (Pazari i Ri, lagjja Ali Dem, Rruga Qemal Stafa) ashtu edhe në zonat më periferike të qytetit.
“Kosto të dyfishta – Fatura e pastrimit rritet, inceneratori djeg vetëm paratë e buxhetit”
Shpenzimet për menaxhimin e mbetjeve në 2024 do të jenë më shumë se dyfish krahasuar me vitin 2017, përpara se të fillonte projekti i inceneratorit të Tiranës. Një raport i Kontrollit të Lartë të Shtetit gjeti se Bashkia Tiranë ka paguar për periudhën 26.5 milionë euro shtesë në tre vitet e fundit, krahas kostos së pastrimi prej 3.9 miliardë lekësh.
Në 2024, në programin e menaxhimit të mbetjeve urbane do të financohen 2.9 miliardë lekë, 47% më e lartë se viti 2020. Në programin e menaxhimit të mbetjeve, përfshihen pagat për sektorin e pastrimit të qytetit, mbledhja, transportimi dhe depozitimi i mbetjeve.
Aktualisht në Tiranë operojnë 4 kompani pastrimi. Alko Impex Construction ka një kontratë me objekt “Shërbim Pastrimi i Tiranës zona III”, e cila mbaron në mars të 2024.
Vlera e kontratës është 501 milionë lekë.
Ante Group ka një kontratë me vlerë 426 mlionë lekë për të foruar shërbim të pastrimit.
Dhe kompania e tretë është Fusha shpk. Kjo kompani ka një kontratë të lidhur në mars të 2023 me kohëzgjatje 1-vjeçare, me objekt “Shërbim i Pastrimit të zonës Tirana IV” dhe me vlerë 631.9 milionë lekë.
Eco Tirana një kompani koncesionare me 51% ortakëri Bashkinë e Tiranës dhe 49% ortakëri kompania italiane “AGSM VERONA” me qendër në Verona.
“Eco – Tirana shpërblehet për dështimin”
Në vitin 2016 Bashkia Tiranë lidhi një kontratë shërbimi me kompaninë Eco Tirana për pastrimin dhe diferencimin e mbetjeve urbane në qytet. Por pas 6 vitesh kjo nismë ende nuk ka gjetur zbatim.
Por pavarësisht dështimeve, Bashkia Tiranë po zgjeron aktivitetin e kësaj kompanie.
Në vendim i Këshillit Bashkiak i datës 15 nëntor 2023 “Për zgjerimin e territorit për mbulimin e shërbimit të mbledhjes dhe largimit të mbetjeve urbane nga shoqëria “Eco Tirana” sh.a në Bashkinë Tiranë”, i ka dhënë Eco Tiranës një shtrirje në të gjithë territorin e qytetit.
Qytetarët e Tiranës tanimë do të paguajnë vetëm dy kompani për pastrimin “Eco Tiranën” dhe “Integrated Energy” për inceneratorin që nuk ekziston dhe ndodhet nën hetim për korrupsion.
Në shtator të këtij viti, Bashkia Tiranë ndryshoi buxhetin duke shtuar një pagesë prej 5.7 milionë eurosh për koncesionin e shumëpërfolur të Inceneratorit. Shoqëria që administron koncesionin (aktualisht i sekuestruar nga SPAK) ka paralajmëruar se do të ndërpresë depozitimin e mbetjeve në rast se Bashkia Tiranë nuk kryen pagesat.
Bashkia e Tiranës shpjegonte se ka ezauruar të gjithë buxhetin e vitit 2023 për depozitimin e mbetjeve.
SPAK vendosi nën sekuestro kompaninë “Integrated Energy B.V. S.P.V.” që zotëron inceneratorin e Tiranës, dhe të gjitha pasuritë e tjera në emër të kompanisë, pas një procesi të gjatë hetimesh.
Mediat zbuluan se sipas dosjes hetimore të SPAK, projekti i inceneratorit të Tiranës iniciuar nga kryebashkiaku i Tiranës, Erion Vleiaj.
Sakaq ministri i Financave asokohe Arben Ahmetaj është nën hetim për aferën e inceneratorëve. Po ashtu raportimet kanë treguar se e gjithë procedura për marrjen e koncesionit të inceneratorit të Tiranës është drejtuar dhe koordinuar nga Klodian Zoto dhe Mirel Mërtiri dhe se pas premtimit të marrë nga zyrtarët, ata kanë nisur kërkimet për gjetjen e kompanive “prestigjoze” në fushën e menaxhimit të mbetjeve.
Inceneratori i Tiranës ka marrë pagesa nga buxheti 5.5 miliardë lekë për 2019-2022. Në total sipas bilanceve ka arkëtuar 9.9 miliardë lekë për shkak se merr dhe pagesa nga bashkitë dhe për shërbimin e heqjes së dherave.
Në datën 8 dhjetor, SPAK lëshoi 15 urdhër-arreste për aferën e inceneratorit të Tiranës. Për disa prej tyre është caktuar masa e sigurisë “arrest shtëpie” dhe për disa të tjerë “arrest me burg”./CITIZENS CHANNEL
