Gripi i shpendëve është përhapur te lopët dhe po përhapet me shpejtësi nëpër tufat në Shtetet e Bashkuara, duke i bërë shkencëtarët të shqetësohen.
Vetëm katër vjet nga fillimi i Covid, përhapja e paprecedentë e një lloji të ri të H5N1 ose gripit të shpendëve në mesin e lopëve qumështore në SHBA është një kujtesë e ndjeshmërisë sonë ndaj kërcënimeve të reja virale.
Jeremy Farrar, shkencëtari kryesor i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), tha javën e kaluar se rreziku i transmetimit të llojit të ri te njerëzit ishte një “shqetësim i madh”.
Gripi i shpendëve rrallë i infekton njerëzit, por shpesh është fatal kur ndodh. Sipas OBSH-së, shkalla e vdekshmërisë njerëzore që nga 2003 është 52 për qind.
Fakti që virusi u shfaq te gjitarët si lopët sugjeron se virusi ka pësuar ndryshim dhe e sjell atë një hap më afër infektimit të njerëzve.
Për dekada të tëra, gripi i shpendëve konsiderohej një rrezik pandemik, por, siç sugjeron emri, ai preku më së shumti zogjtë.
“Ky lajm konfirmon aftësinë e gripit për të na befasuar,” tha për Politico Paul Digard, profesor i virologjisë dhe specialist i gripit në Universitetin e Edinburgut.
“Historikisht, ne i kemi konsideruar lopët si në rrezik shumë të ulët për gripin A (një nëngrup i gripit që shkakton sëmundje te njerëzit dhe përfshin virusin që tani po përhapet te lopët). Vlerësimi i kërcënimit është ngritur me një nivel”, shtoi Digard.
Sa i përhapur është lloji i ri?
Ndoshta është më i përhapur se sa është raportuar më parë. “Unë besoj se përhapja e sëmundjes do të jetë shumë më e madhe se numri i fermave që janë raportuar,” tha James Wood, kreu i departamentit të mjekësisë veterinare në Kembrixh.
Zbulimi i ARN-së virale në qumësht tregon se sëmundja është më e përhapur sesa mendohej më parë, shpjegoi Wood.
Që nga e enjtja në SHBA, rreth një në pesë mostra të qumështit me pakicë rezultuan pozitive për fragmente virusi.
A është qumështi i sigurt për konsum?
Grimcat virale janë zbuluar në qumështin komercial në SHBA, por kjo nuk do të thotë domosdo se është e pasigurt për t’u pirë. Pasterizimi është efektiv në vrasjen e gripit dhe autoritetet amerikane kanë thënë se nuk ka prova që grimcat e ARN-së të zbuluara në qumësht mund të infektojnë këdo.
Agjencitë federale të SHBA (USDA, USFDA, CDC) përsëritën se “furnizimi komercial i qumështit është i sigurt”. Ato gjithashtu shtojnë se pasterizimi “ka të ngjarë” të çaktivizojë virusin e influencës së shpendëve në qumësht dhe pranojnë se “asnjë studim mbi efektet e pasterizimit në viruset shumë patogjene të gripit të shpendëve si H5N1 në qumështin e lopëve nuk është përfunduar më parë. ”
Zbulimi i ARN-së virale në qumështin amerikan ndoshta nuk është një shqetësim i madh për Evropën. Importet e qumështit amerikan në BE janë “shumë afër zeros” dhe “të parëndësishme nga ana e statistikave për sa i përket tregtisë”, tha një zyrtar i BE-së për Politico.
Cili është rreziku për njerëzit?
Deri më tani, rreziku për njerëzit është i kufizuar, por ka shumë që ne nuk dimë për llojin pasi është shumë i ri. Të paktën një rast njerëzor i llojit të ri është raportuar, por nuk ka dëshmi të transmetimit nga njeriu te njeriu, një tregues kyç i një kërcënimi pandemik.
Rreziku është se virusi ndryshon më tej dhe përfundimisht zhvillon aftësinë për të infektuar njerëzit më lehtë. Sa më i përhapur të jetë virusi mes kafshëve, aq më shumë mundësi ka për ta bërë këtë.
A është zbuluar një lloj i ri në Evropë?
Për momentin vendet e BE-së po ndjekin me vëmendje zhvillimet.
“Infeksionet në lopët qumështore në SHBA janë me llojin H5N1 që nuk është zbuluar në Evropë. Ne jemi duke monitoruar nga afër situatën dhe zhvillimin e saj të mundshëm”, tha për Politico një zëdhënës i Agjencisë Evropiane të Sigurisë Ushqimore (EFSA).
Zëdhënësi i Komisionit Evropian shtoi se monitoron me kujdes çdo evolucion gjenetik të virusit, por se kërcënimi për shëndetin e njeriut është ende i ulët për publikun e gjerë.
EFSA këshillon rritjen e mbikëqyrjes së gjitarëve, veçanërisht atyre pranë objekteve të shpendëve të infektuar me gripin e shpendëve.
A kemi një vaksinë kundër gripit të shpendëve?
Ka vaksina që mund të funksionojnë kundër gripit të shpendëve, por është ende e paqartë se sa efektive do të ishin kundër një lloji të veçantë dhe sa shpejt kompanitë mund të rrisin prodhimin.
Një zëdhënës i GSK tha për Politico se kompania ka një kontratë me organin e gatishmërisë dhe reagimit ndaj urgjencës shëndetësore të BE-së për të prodhuar 85 milionë doza të vaksinës së gatishmërisë ndaj pandemisë, Adjupanrix, nëse është e nevojshme. Adjupanrix është një vaksinë “mock-up” e gripit që mund të përshtatet me çdo lloj gripi që shfaqet si një pandemi.
Një zëdhënës i Komisionit Evropian, ndërkohë, konfirmoi se ka një kontratë të përbashkët me GSK dhe CSL Seqirus për të furnizuar vaksina të personalizuara të gripit nëse nevojiten në një pandemi.
Andrew Fenwick, një zëdhënës i CSL Seqirus, tha për Politico se vaksina e gripit zoonotik të kompanisë ka të ngjarë të mbrojë kundër llojit që qarkullon aktualisht në SHBA.
Agjencia Evropiane e Barnave ka miratuar gjithashtu vaksinën AstraZeneca për gripin pandemik, i cili u testua duke përdorur variantin H5N1./kp
