Marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë janë ndërlikuar edhe më shumë pas ngjarjes se 24 shtatorit kur u sulmua Policia e Kosovës në fshatin Banjskë të Zveçanit.
Si pasojë e luftimeve mes Policisë së Kosovës dhe formacionit terrorist, i vrarë mbeti rreshteri Afrim Bunjaku.
Profesori nga University College London, Eric Gordy, thotë se shumë fakte tregojnë se regjimi serb ka qenë i informuar për aksionin në veri.
“Nëse do të kishim nevojë për një dëshmi se negociatat për statusin e Kosovës nuk po shkonin askund, sulmi i javës së kaluar tregoi gjithçka. Ky është një moment krize që i përshtatet nevojave të dy regjimeve që varen nga kriza për të ruajtur mbështetjen e tyre publike. Dhe kjo nuk u bën aspak mirë aktorëve të jashtëm. Një pyetje që mbetet pa përgjigje është nëse sulmi i grupeve paramilitare ndaj policisë ishte i dëshiruar, i thirrur apo edhe i organizuar dhe i urdhëruar nga regjimi serb. Është e qartë se identiteti dhe statusi i aktorëve të përfshirë priren të sugjerojnë një lidhje shumë të ngushtë me regjimin serb. Një lidhje e ngushtë sugjerohet edhe nga fakti se gjatë një periudhe të gjatë kohore, armët janë marrë nga burime të ndryshme, shumica prej tyre ndoshta në rajon, dhe janë grumbulluar në veri të Kosovës. Nuk kërkon njohuri të detajuara të operacioneve të sigurisë për të kuptuar se kjo nuk mund të ndodhte së paku pa pranimin dhe më së shumti pjesëmarrjen aktive të shërbimeve të sigurisë së Serbisë. Niveli i mbrojtjes që duket se gëzon Milan Radoiçiq, edhe pasi akuzohet për një krim, tregon gjithashtu një nivel shumë të ngushtë të koordinimit dhe një marrëdhënie të vazhdueshme të ngushtë midis shërbimeve të sigurisë në Serbi dhe grupeve të krimit politik/organizuar që veprojnë në veri të Kosovës”, tha ai.
Profesori britanik vlerëson se tani Serbia është në një situatë shumë të rëndë dhe do të ballafaqohet me pasoja.
Sipas tij, kryeministri Kurti po kalonte në një periudhë të vështirë dhe Serbia synoi të përfitonte.
“Ngjarjet që ndodhën nuk janë absolutisht në interes të banorëve etnikë serbë të asaj zone apo të Vuçiqit, apo të shtetit të Serbisë. gjerësisht. Në fakt, këto ngjarje shkatërruan avantazhin kryesor që kishte Serbia në negociatat me aktorët nga perëndimi, që është mospëlqimi shumë i përbashkët ndaj Albin Kurtit, dhe perceptimi se Kurti nuk është aq bashkëpunues sa ata janë mësuar me liderët politikë të vendit. Ky incident dhune e ka ekspozuar Serbinë ndaj izolimit, sanksioneve dhe pasojave të tjera negative në një nivel në të cilin nuk është ekspozuar gjatë dy dekadave të fundit”, vlerëson profesori britanik.
Tutje, Gordy thotë Serbia e ka nënvlerësuar potencialin politik të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti.
“Dy pika mund të jenë të rëndësishme këtu. E para prej tyre është prirja e vazhdueshme e elitave politike serbe për të nënvlerësuar aftësitë dhe potencialin politik të Albin Kurtit. Duket se ka një pritshmëri ose që përbuzja ndaj Kurtit të jetë aq e fortë nga ana e Shteteve të Bashkuara, saqë ai nuk do të lejohet të përfitojë një avantazh, ose që Kurti do të veprojë aq rëndë dhe në mënyrë të ngathët, saqë nuk do të jetë në gjendje të kapitalizojë mbi avantazhin që i është dhënë. Inatet e Kurti janë mbetje nga administrata e kaluar e Presidentit Trump të cilat nëse Shtetet e Bashkuara do të vepronim me vetëm pak shkathtësi politike, do të mund t’i vinin nën kontroll. Fakti i dytë që duhet mbajtur parasysh është se Serbia do të mbajë zgjedhjet parlamentare në dhjetor. Këtu Vuçiq mund të jetë duke llogaritur një pozicion të përshtatshëm për veten e tij, në të cilin ai organizon një gjyq spektakolar të Radoiçiqit për të kënaqur Perëndimin, ndërkohë që ruan artificialisht tensionet në një nivel të lartë për të mbajtur publikun të frikësuar në mënyrë që ata të votojnë për partinë e tij, e cila është në një pozitë më të dobët se sa ka qenë për shumë vite, pikërisht për shkak të neverisë publike ndaj atmosferës së frikës dhe dhunës që partia e tij dhe paraardhësit e saj kanë mbajtur gjatë tre dekadave të fundit”, tha ai.
Sipas profesorit britanik synim i Rusisë është që të hapë fronte të reja të luftës në mënyrë që të shpërqendrohet Perëndimi.
“Shpërthimi i fundit i konfliktit të dhunshëm në Gaza sugjeron se këtu mund të ketë një nivel të shtuar kompleksiteti. Si në Kosovë ashtu edhe në Izrael-Palestinë, klientët e këshilluar dhe të armatosur nga Rusia kanë krijuar incidente të dhunshme që kanë tërhequr vëmendjen e rëndësishme ndërkombëtare. Nuk do të ishte e pamundur të hamendësohej se ngjarje si kjo përfaqësojnë dëshirën e Rusisë ose për të krijuar një shpërqendrim domethënës për Perëndimin, ose për të hapur një front të dytë global të konfliktit, i cili do të funksiononte si një kullim i energjisë diplomatike dhe burimeve ushtarake dhe të sigurisë, ka thënë ai.
Gordy, ka kritikuar edhe qasjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në procesin e dialogun e mes Kosovës dhe Serbisë.
“Ia vlen të përmendet diçka që do të jetë e qartë për këdo që lexon rregullisht mediet e kontrolluara nga regjimi në Serbi: një njeri që nuk lënë gazetë pa u shfaqur është Richard Grenell. Ai ka mbajtur një rrjedhë të vazhdueshme komentesh duke mbrojtur pozicionet e mbajtura nga regjimi serb, të cilat për një periudhë ishin miratuar nga një ish-administratë amerikane, dhe duke bërë kritika të ashpra ndaj Kurtit, ndaj të cilit ai duket se mban një formë armiqësie personale. Ky është i vetmi person në këtë lloj media që jep pamjen e të folurit për Shtetet e Bashkuara. Niveli i sikletit për Shtetet e Bashkuara që rrjedh nga kjo është, ose të paktën duhet të jetë, i madh. Ai nënvizon faktin se administrata aktuale, pavarësisht nga lidershipi jashtëzakonisht superior, ende nuk ka artikuluar një pozicion të qartë në mosmarrëveshjen ndërmjet Serbisë dhe Kosovës dhe një rrugë drejt zgjidhjes së tij. Kjo është në dëm të sigurisë evropiane dhe amerikane dhe qytetarëve të shteteve që janë të përfshirë në mosmarrëveshje”, shprehet Profesori nga University College London
Ndërkohë, Bashkimi Evropian i ka bërë thirrje Serbisë që të bashkëpunojë pa kushte për zbardhjen e plotë të sulmeve që ndodhën në Banjskë. Kujtojmë që përgjegjësinë për sulmin ndaj Policisë së Kosovës, e ka marrë ish-nënkryetari i Listës Serbe, Milan Radojçiq.
