Sindroma e këmbëve të shqetësuara shkakton një ndjenjë shqetësimi në këmbë, dhe ndonjëherë në pjesë të tjera të trupit. Nuk mund të shërohet plotësisht nëse nuk shkaktohet nga sëmundje të tjera, por simptomat mund të zbuten.
Këmbët e shqetësuara që parandalojnë gjumin e qetë mund të jenë rezultat i sindromës së këmbëve të shqetësuara.
Më poshtë do të shpjegojmë se çfarë është sindroma e këmbëve të shqetësuara, cilat janë simptomat, si ta diagnostikoni atë dhe çfarë të bëni për të lehtësuar simptomat.
Sindroma e këmbëve të shqetësuara (RLS) është një gjendje që shkakton një dëshirë të pakontrollueshme për të lëvizur këmbët për shkak të një ndjesie të pakëndshme si ndjesi shpimi gjilpërash, shtrëngimi ose pulsimi.
Siklet zakonisht ndodh në mbrëmje ose gjatë natës dhe kur një person është ulur ose shtrirë. Lëvizja lehtëson përkohësisht shqetësimin, por ajo rishfaqet kur lëvizja ndalon ose kur personi shtrihet.
Njerëzit me këtë lloj sindrome ndjejnë një nevojë të fortë për të lëvizur që nuk mund ta injorojnë, e cila shoqërohet me një ndjenjë të pakëndshme në këmbë.
Ndjesitë në këmbë shpesh janë të vështira për t’u përcaktuar, por ato mund të përshkruhen si pulsime të dhimbshme, shtrëngime, djegie dhe një ndjenjë sikur diçka po zvarritet dhe përpëlitet nën lëkurë.
Këto ndjenja më rrallë prekin krahët sesa këmbët, madje më rrallë gjoksin ose kokën.
Megjithëse simptomat mund të shfaqen vetëm në njërën anë të trupit, ato më së shpeshti prekin të dyja. Ato gjithashtu mund të alternojnë nga anët dhe të ndryshojnë në intensitet nga të pakëndshme në irrituese në të dhimbshme.
Për shkak se lëvizja e këmbëve (ose pjesëve të tjera të prekura të trupit) lehtëson shqetësimin, njerëzit me sindromën e këmbëve të shqetësuara shpesh i mbajnë këmbët në lëvizje për të zvogëluar ose parandaluar ndjesitë. Simptomat lehtësohen duke ecur, duke lëvizur vazhdimisht këmbët ndërsa jeni ulur ose shtrirë dhe duke u rrotulluar në shtrat.
Tipari klasik i sindromës është përkeqësimi i simptomave gjatë natës me një periudhë të qartë pa simptoma në orët e hershme të mëngjesit. Simptomat mund të ndryshojnë nga dita në ditë, në ashpërsi dhe frekuencë, dhe nga personi në person. Në rastet mesatarisht të rënda, simptomat shfaqen vetëm një ose dy herë në javë. Në raste të rënda, simptomat shfaqen më shumë se dy herë në javë.
Ndonjëherë njerëzit që vuajnë nga sindroma e këmbëve të shqetësuara mund të përjetojnë remision, domethënë një përmirësim spontan të simptomave gjatë një periudhe javësh ose muajsh përpara se simptomat të rishfaqen, zakonisht gjatë fazave të hershme të çrregullimit. Megjithatë, shumica e simptomave bëhen më të rënda me kalimin e kohës.
Shkaku i sindromës së këmbëve të shqetësuara
Në shumicën e rasteve, shkaku i sindromës së këmbëve të shqetësuara është i panjohur dhe më pas quhet primar. Megjithatë, kjo lloje sindrome transmetohet gjenetikisht, që do të thotë se ka shumë mundësi që simptomat t’i zhvillojmë vetë nëse dikush në familje i ka ato.
Hulumtimet tregojnë se nivelet e ulëta të hekurit në tru janë gjithashtu një shkak i mundshëm i sindromës. Ata sugjerojnë gjithashtu se sindroma shoqërohet me mosfunksionim të pjesës së trurit që kontrollon lëvizjen, e cila përdor dopaminën për funksion. Dopamina është e nevojshme për të mbajtur lëvizjet harmonike të muskujve.
Njerëzit me sëmundjen e Parkinsonit, një çrregullim tjetër i rrugëve të dopaminës së ganglioneve bazale, kanë një shans të rritur për të zhvilluar sindromën e këmbëve të shqetësuara. Provat sugjerojnë gjithashtu se sindroma e këmbëve të shqetësuara shoqërohet gjithashtu me:
-Sëmundja kronike e veshkave në fazën përfundimtare dhe hemodializa
-Disa ilaçe që mund t’i përkeqësojnë simptomat, të tilla si ilaçet kundër të përzierave, antipsikotikët, ilaçet kundër depresionit që rrisin serotoninën dhe disa ilaçe kundër të ftohtit dhe alergjive.
-Duke konsumuar alkool, nikotinë dhe kafeinë
-Gjatë shtatzënisë, veçanërisht në tremujorin e fundit, por në shumicën e rasteve simptomat zakonisht zhduken brenda katër javësh pas lindjes
-Neuropatia (dëmtim nervor).
Mungesa e gjumit dhe kushte të tjera si apnea e gjumit mund të përkeqësojnë ose shkaktojnë simptoma te disa njerëz. Reduktimi ose eliminimi i plotë i këtyre faktorëve mund të lehtësojë simptomat. Gratë janë gjithashtu dy herë më të ndjeshme ndaj sindromës së këmbëve të shqetësuara, dhe megjithëse mund të ndodhë në çdo grup-moshë, më së shpeshti shfaqet te njerëzit e moshuar, raporton Healthline.
Diagnoza e sindromës së këmbëve të shqetësuara
Meqenëse nuk ka asnjë test të vetëm që mund të zbulojë sindromën e këmbëve të shqetësuara, diagnoza vendoset në një bisedë me një mjek.
Forma kryesore e sindromës së këmbëve të shqetësuara nuk mund të shërohet plotësisht, por simptomat mund të lehtësohen dhe pothuajse të eliminohen. Nëse ndonjë problem tjetër shëndetësor është përgjegjës për shfaqjen e sindromës së këmbëve të shqetësuara, duke trajtuar atë gjendje, është e mundur të kurohet plotësisht sindroma.
Opsionet që lehtësojnë simptomat e sindromës së këmbëve të shqetësuara përfshijnë:
Ndryshimet në stilin e jetës – Reduktimi i konsumit të kafeinës, nikotinës dhe alkoolit, si dhe një sasi e mjaftueshme e gjumit, lehtëson ndjeshëm simptomat për shumë njerëz. Një dietë e ekuilibruar dhe aktivitet fizik gjithashtu do të lehtësojnë shumë simptomat.
Masazh dhe banjë e ngrohtë – Nëse nuk mund të flemë për shkak të ndjenjës së shqetësimit në këmbë, mund ta lehtësojmë menjëherë duke i masazhuar këmbët ose duke u zhytur në ujë të ngrohtë.
Suplementet e hekurit – Nëse shkaku i sindromës së këmbëve të shqetësuara është mungesa e hekurit, suplementet me dozë të lartë të hekurit mund të lehtësojnë simptomat. Nëse nuk rezultojnë efektive, suplementet orale mund të zëvendësohen me injeksion intravenoz përmes infuzionit.
Ilaçet për epilepsinë – Ilaçet për epilepsinë janë treguar jashtëzakonisht efikase në eliminimin e simptomave të sindromës së këmbëve të shqetësuara dhe ka disa lloje dhe është e nevojshme të gjenden ato që funksionojnë më mirë.
Ilaçet që ndikojnë në prodhimin e dopaminës – Ilaçet për kushte si ADHD mund të ndihmojnë në qetësimin e shqetësimit në këmbë. Nuk janë zgjedhja e parë për trajtim, por mund të jenë shumë efektive. Është patjetër e nevojshme marrja e tyre nën mbikëqyrjen mjekësore.
Edhe pse vetë sindroma e këmbëve të shqetësuara nuk çon në komplikime shumë serioze, ajo mund të ndikojë në cilësinë e jetës, sipas klinikës Mayo.
Shqetësimi në këmbë ndikon në gjumin sepse njerëzit shpesh nuk mund të bien në gjumë ose të zgjohen gjatë natës për shkak të shqetësimit.
Mungesa e gjumit mund të shkaktojë një nivel të shtuar të stresit, i cili çon në dëmtim të shëndetit mendor dhe, në fund të fundit, një çekuilibër në trup.
Nëse format më serioze të sindromës së këmbëve të shqetësuara nuk trajtohen dhe nëse nuk sjellim ndryshime në zakonet e jetesës, shëndeti mendor mund të dëmtohet kronikisht, duke çuar në depresion, ulje të aftësive njohëse dhe produktivitetit.
