Partia Përparimtare serbe e presidentit të Serbisë Aleksandar Vuçiç, pretendon një fitore të thellë në zgjedhjet parlamentare të së dielës që u përcollën me me raporte për parregullsi të mëdha si gjatë fushatës së tensionuar po ashtu edhe në ditën e votimit.
Presidenti serb tha se lista “Serbia nuk guxon të ndalet”, e udhëhequr prej tij ka fituar 46.5 për qind të votave e pasuar nga lista “Serbia kundër dhunës” e partive opozitare me 23.5 për qind.
Nënkryetarja e Partisë Përparimtare Serbe, Ana Bërnabiç, kryeministre në detyrë, tha se në bazë të rezultateve paraprake lista e drejtuar nga partia e saj do të ketë shumicën absolute me mbi 125 deputetë në parlamentin 250 vendesh të Serbisë.
Vëzhgues të partive opozitare raportuan për parregullsi të mëdha si gjatë fushatës së tensionuar ashtu edhe përgjatë ditës së votimit.
Mediat e pavarura thanë se serbë nga Bosnja fqinje u mblodhën për të votuar në një sallë sportesh në Beograd që nuk ishte një qendër votimi zyrtar. Një ekip monitorues u sulmua dhe makina e tyre u godit me shkopinj bejsbolli në një qytet në veri të Serbisë.
Vëzhguesit nga Qendra e Pavarur për Kërkime, Transparencë dhe Përgjegjësi, (CRTA) shprehën “shqetësimin më të thellë ” për rastet e transferimit të organizuar të votuesve të paligjshëm të dielën nga vendet e tjera në Beograd.
“Përqendrimi i autobusëve, furgonëve dhe makinave u vu re në disa pika në Beograd, duke transferuar votuesit në qendrat e votimit në të gjithë qytetin për të votuar,” tha grupi, ndërsa autoritetet hodhën poshtë çdo keqbërje.
CRTA raportoi gjithashtu raste kur votuesve u jepeshin para për të votuar për partinë në pushtet dhe për praninë e personave të paautorizuar në qendrat e votimit.
Gjithsej 18 parti dhe koalicione u vunë në përpjekje për të siguruar mbështetjen e rreth 6.5 milionë votuesve. Pragu për të hyrë në parlamentin prej 250 vendesh është 3 për qind. Vendvotimet që u hapën në orën 7 të mëngjesit, u mbyllën në orën 20:00.
Dy sulme masive në muajin maj që lanë pas vetes 17 të vrarë, përfshirë nëntë nxënës të një shkolle fillore, çuan në protesta që tronditën pushtetin e presidentit serb Vuçiç dhe partisë së tij. Pakënaqësitë u thelluan nga rritja e inflacionit, i cili arriti ne 8 për qind në muajin nëntor.
Partitë opozitare dhe grupet e të drejtave të njeriut akuzojnë gjithashtu presidentin serb dhe partinë e tij për blerje votash, mbytje të lirisë së medias, dhunë ndaj kundërshtarëve, korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar. Presidenti Vuçiç dhe aleatët e tij i mohojnë këto akuza.
Zgjedhjet në Serbi përkuan me një periudhë përpjekjesh diplomatike perëndimore për normalizimin e marrëdhënieve të saj me Kosovën, mes tensioneve të larta që pasuan një sulm të një grupi serbësh të armatosur ndaj policisë së Kosovës me 24 shtator.
Sulmin e mori përsipër Milan Radoiçiç, ish nënkryetari i Listës Serbe, partisë kryesore të serbëve të Kosovës e cila është themeluar dhe mbështetur nga Beogradi.
Me 27 tetor, udhëheqësit e vendeve kryesore evropiane, Francës, Gjermanisë dhe Italisë i kërkuan Kosovës më shumë autonomi për pakicën serbe, ndërsa Serbisë njohjen “de fakto” të pavarësisë së Kosovës. Kërkesat janë pjesë e përpjekjeve të ripërtërira për të nxitur përmbushjen e një marrëveshjeje të arritur më herët gjatë këtij viti në Bruksel dhe në Ohër.
Por, gjatë kësaj jave Serbia ritheksoi qëndrimin e saj se nuk do të përmbushë pjesët e marrëveshjes që nënkuptojnë njohjen e Kosovës. Bashkimi Evropian tha se marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme për të dyja palët dhe kusht për përparimin e tyre drejt integrimeve evropiane.
Serbia e cila kundërshton pavarësinë e Kosovës, e ka shpallur anëtarësimin në BE si synim të saj, por vazhdon të ruajë lidhje të ngushta me Rusinë dhe ka refuzuar t’u bashkohet sanksioneve perëndimore ndaj Moskës për shkak të agresionit të saj në Ukrainë.
Serbët e Kosovës – votojnë në Serbi
Grupe qytetarësh serbë nga Kosova udhëtuan të dielën në mënyrë të organizuar për në disa qytete në jug të Serbisë për të marrë pjesë në zgjedhjet parlamentare, pasi autoritetet në Prishtinë nuk lejuan që ato të mbahen në Kosovë.
Në fillim të nëntorit, Beogradi i kërkoi misionit në Kosovë të Organizatës për Siguri e Bashkëpunim në Evropë që të përfshihet në mbledhjen e votave të serbëve të Kosovës që kanë shtetësi të dyfishtë, për zgjedhjet në Serbi. OSBE-ja tha se e ka informuar qeverinë e Kosovës dhe mekanizmat e tjerë të rëndësishëm për këtë kërkesë.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në një përgjigje ndaj kërkesës së OSBE-së tha se “për votimin e qytetarëve të komunitetit serb në Kosovë, me shtetësi të dyfishtë, në zgjedhjet serbe jashtë Zyrës Ndërlidhëse të Serbisë në Kosovë, duhet të arrihet një marrëveshje e posaçme midis Kosovës dhe Serbisë. Kërkesa për një marrëveshje të tillë duhet të vijë nga Serbia, si palë e interesuar. Dhe çdo kërkesë duhet të marr për bazë sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës, si shtete të barabarta, në pajtim me nenin 2 të Marrëveshjes Bazë të arritur këtë vit mes Kosovës dhe Serbisë”.
Në të kaluarën, zgjedhjet e Serbisë në Kosovë janë lehtësuar nga misioni i OSBE-së dhe deri në vitin 2020 Kosova, nuk e ka penguar organizimin e tyre. Votat janë grumbulluar nga OSBE-ja dhe janë dërguar për numërim në Serbi.
Por, në prill të vitit 2022, qeveria e Kryeministrit Kurti tha se Serbia duhet t’i bëjë kërkesë të drejtpërdrejtë Kosovës për mbajtjen e zgjedhjeve në territorin e saj. Serbia refuzoi dhe si rrjedhojë votuesit serbë nga Kosova kanë votuar në Serbi.
Në janar të vitit 2022, qeveria e Kosovës nuk pranoi mbajtjen e një referendumi të Serbisë, duke ofruar mundësinë që kjo të ndodhë përmes postës apo zyrës ndërlidhëse serbe në Prishtinë, gjë që u refuzua nga Beogradi.
*Pjesë të mëtij materiali u morën nga agjencia e lajmeve Reuters
